Mięsień gruszkowaty należy do grupy rotatorów stawu biodrowego. Jego przyczep początkowy znajduje się na powierzchni miednicznej kości krzyżowej, w okolicy otworów krzyżowych, zaś końcowy na krętarzu większym kości udowej.
Co do jego funkcji to przy zgięciu w stawie biodrowym poniżej 60 st. mięsień gruszkowaty powoduje rotację zewnętrzną tego stawu, natomiast w zgięciu powyżej 60 st. jego funkcja zmienia się i staje się on rotatorem wewnętrznym.
Niestety często nie docenia się znaczenia rotatorów biodra. W stawie biodrowym pełnią głównie funkcję prioproceptywną, oraz odgrywają zasadniczą rolę w stabilizacji stawu biodrowego. Podczas chodu ciężar ciała przemieszcza się zarówno w płaszczyźnie strzałkowej jak i czołowej, z pozycji zgięcia-wyprostu kręgosłupa ruch przechodzi w miednicy przez odwiedzenie – przywiedzenie (aby utrzymać równowagę). Rotatory biodra pomagają wtedy ustabilizować miednicę i gwarantują optymalne ustawienie głowy kości udowej w panewce. Ze względu na to, że są to mięśnie posturalne, na przeciążenia w dysfunkcjach miednicy, reagują spastycznym przykurczem.
Mięsień ten przebiega bardzo blisko nerwów pośladkowych, nerwu sromowego, nerwu kulszowego, jak również naczyń zaopatrujących dno miednicy, dlatego też przykurcz mięśnia gruszkowatego może podrażniać te struktury. Stąd też objawy, które się pojawiają w takim wypadku często mylone są z rwą kulszową (prawdziwa rwa kulszowa ma swoje źródło w przepuklinie kręgosłupa lędźwiowego), podrażnienie nerwu sromowego może powodować zaburzenia funkcji krocza oraz objawy bólowe w okolicy pachwiny.
W praktyce jednak częściej pojawia się ból lokalny, mniej więcej w środku pośladka, rozszerzający się na okolice biodra lub uda. Jego przyczyną są skrócone i sklejone włókna mięśnia oraz aktywne punkty spustowe. Najczęściej bolący punkt leży na linii łączącej krętarz kości udowej z punktem na kości krzyżowej stykającym się z kością biodrową.(1/3 środkowa od strony bocznej).
